İntibak Ne Demek? – Türk Dil Kurumu (TDK) Sözlüğüne Göre Anlamı
“İntibak” kelimesi, TDK güncel Türkçe sözlüğünde şu şekilde tanımlanmıştır:
1. “Uyum” – yani bir kişi, nesne ya da durumun başka bir şarta, ortama veya değişime uygun hale gelmesi. [1]
2. (Eskiden kullanılan) “İki şeyin ölçülerinin birbirini tutması” anlamı. [1]
Dolayısıyla “intibak etmek” ifadesi, yeni bir çevreye, kurala, duruma ya da mekâna alışmak, uyum sağlamak anlamında kullanılmaktadır. [2]
Kelimenin kökeni Arapçaya dayanmakta; Arapça inṭibāq (إنطباق) “örtüşme, uyma” anlamına gelen sözcükten Türkçeye geçmiştir. [3]
Tarihsel Arka Planı
Kökeni ve Osmanlı’dan Günümüze
Kelimenin etimolojisine baktığımızda: Arapça ṭbḳ kökünden gelen inṭibāq (إنطباق) “örtüşme, üst üste gelme, uyma” anlamındadır. [3] Osmanlı Türkçesinde bu kelime resmi yazışmalarda, edebi eserlerde “mutabık gelme, uygun gelme” gibi anlamlarda yer almıştır. [4] Türkçede de modern kullanımına kadar “uyum hâli, ortamın gereklerine göre ayarlanma” gibi anlamlarla yaygınlaşmıştır.
Kelimenin Kullanım Alanındaki Gelişim
Geçmişte sözcük daha çok klasik yazı dilinde, hukuki ya da resmi metinlerde – örneğin “iki ölçünün birbirine intibakı” gibi – ifadelere rastlanırken; günümüzde kullanım alanı genişlemiş, psikolojiden eğitime, iş dünyasından sosyal bilimlere kadar farklı bağlamlara kaymıştır. Son yıllarda özellikle “intibak süreci” (örneğin yeni göreve, yeni okula geçiş ya da mevzuata uyum) gibi terimler olarak da sıklıkla kullanılır hale gelmiştir.
Günümüzde Akademik Tartışmalar ve Kullanım Boyutları
Eğitim Bilimlerinde İntibak Süreci
Eğitim bilimleri literatüründe “intibak” kavramı, örneğin bir öğrencinin yeni bir okula, farklı bir eğitim sistemine ya da uluslararası değişim programına geçerken adaptasyon sürecini tanımlamak için kullanılmaktadır. Bu bağlamda, öğrencilerin sosyal, kültürel ve öğrenmeye dair yeni şartlara uyum sağlaması “intibak süreci” olarak adlandırılır. [5] Tartışmalarda öne çıkan nokta şu: “intibak sürecinin desteklenmesi başarı düzeyini artırır mı?” ve “uyum sürecindeki farklılıklar (sosyal çevre, kültür, dil) ne ölçüde performansı etkiler?” gibi sorular etrafında dönmektedir.
Sosyal Bilimler ve Psikolojide Uyum Kavramı
Psikoloji ve sosyal bilimlerde de “intibak”, bireyin yeni bir çevreye ya da duruma alışma sürecine işaret etmektedir. Örneğin göç, iş değiştirme, farklı kültüre geçiş gibi durumlarda bireyin uyum sağlama yeteneği ve bu süreçte karşılaştığı zorluklar incelenmektedir. Kuramsal olarak tartışma şu yöndür: Uyum yalnızca bireysel bir süreç midir yoksa sosyal çevre, kurumlar ve destek mekanizmaları ile birlikte değerlendirilmesi gereken bir yapı mıdır?
Kurumlar, Mevzuat ve İş Dünyasında İntibak
İş dünyasında ya da kamu yönetiminde de “intibak” kelimesi, kurumların yeni düzenlemelere, mevzuata ya da teknolojiye geçiş sürecini tanımlamak için kullanılmaktadır. Örneğin “kurumsal intibak süreci”, örgütlerin değişen şartlara adapte olması, iş süreçlerini yeniden düzenlemesi anlamına gelmektedir. Bu alandaki akademik tartışmalar şu başlıklarda yoğunlaşmaktadır:
– Kurum içi değişim sürecinin başarılı olması için hangi stratejiler gereklidir?
– Çalışanların ve kurumun adaptasyon yeteneği ne ölçüde performansla ilişkilidir?
– İntibak sürecinde liderlik, kurum kültürü ve örgüt ikliminin rolü nedir?
Özetle
“İntibak” kelimesi, hem bireysel hem kurumsal düzeyde “uyum sağlama, alışma, koşullara uygun hale gelme” anlamlarını taşımaktadır. TDK anlamı bu çerçevede kısa ve net: “uyum” ve “iki şeyin ölçülerinin birbirini tutması”. Dil, tarih ve kullanım alanı açısından köklü bir yapı sergiler. Günümüzde eğitimden iş dünyasına, mevzuattan psikolojiye kadar pek çok alanda üzerinde konuşulan bir kavram haline gelmiştir.
Bu çerçevede “intibak” kelimesini daha doğru kullanmak, hem dil açısından hem de kavramsal açıdan bize avantaj sağlar.
Kaynakça
– EtimolojiTürkçe: “İntibak Kelime Kökeni”, Arapça inṭibāq. :contentReference[oaicite:9]{index=9}
– Habertürk: “İntibak ne demek? TDK sözlük anlamı” :contentReference[oaicite:10]{index=10}
– Türk Dil Kurumu çevrimiçi sözlük verileri. :contentReference[oaicite:11]{index=11}
#kelimeanlamı #Türkçe #intibak #uyum
—
Sources:
[1]: https://www.haberturk.com/ne-demek/intibak-ne-anlama-gelir?utm_source=chatgpt.com “İntibak Ne Demek, Ne Anlama Gelir? İntibak Kelimesi TDK Sözlük Anlamı …”
[2]: https://www.mynet.com/intibak-etmek-ne-demek-intibak-etmek-tdk-sozluk-anlami-nedir-170100024203?utm_source=chatgpt.com “İntibak etmek ne demek? İntibak etmek TDK sözlük anlamı nedir?”
[3]: https://www.etimolojiturkce.com/kelime/intibak?utm_source=chatgpt.com “İntibak Kelime Kökeni, Kelimesinin Anlamı – Etimoloji”
[4]: https://www.tarihname.com/intibak-nedir-ne-demektir/?utm_source=chatgpt.com “İntibak Nedir? Ne Demektir? – tarihname.com”
[5]: https://turkdiliveedebiyati.com/intibak-ne-demek/?utm_source=chatgpt.com “İntibak Ne Demek – Türk Dili Ve Edebiyatı”